سازمان «سمت» در تراز انقلاب اسلامی

به گزارش روابط‌عمومی «سمت» حجت‌الاسلام و المسلمین دکتر داود مهدوی‌زادگان بیانیه‌ای به شرح زیر در ایام الله دهه فجر منتشر کرد.

در متن این بیانیه آمده است:

«بر اهل خرد و اندیشه پوشیده نیست که ایران زمین مهد حکمت و دانش و هنر است. در حدیث مشهور از رسول خدا صلی الله علیه و آله آمده است که اگر دانش در ثریا آویخته باشد، مردانی از فارس آن را به چنگ می‌آورند (قرب الاسناد، 1413ق: 109). در دوران باستان، اگر یونانیان بر فلسفه‌ورزی مباهات می‌کردند؛ ایرانیان بر حکمت‌آموزی افتخار می‌کردند. و البته مقام حکمت در معرفت بشری بس بالاتر و والاتر از مقام فلسفه است. آنچنان که حکمت، قرین کلام وحی است و نام حضرت لقمان به دلیل حکیم بودنش که وصفی از اوصاف الهی است، در قرآن مجید به میان آمده است. با آغاز سیطره کلیسا بر روم باستان، فیلسوفان و دانشمندان‌شان به ایران زمین پناه آوردند. این شوق حکمت‌آموزی و دانش‌افزایی با ورود اسلام به ایران نه فقط از رونق نیافتاد بلکه شکوفا گشت و به گفته برخی از اهل نظر ما در دوره اسلامی با انفجار علوم مواجه شدیم. حکمت و دانش تا آن روزگار جهانی نشده بود و دانش به دست ایرانیان جهانی شد. آنان به هر نقطه‌ای از کره خاکی مسافرت یا مهاجرت می‌کردند، حکمت و دانش را برای مردمان آن سر زمین به ارمغان می‌بردند. از همین روست که در حافظه تاریخی جهانیان، نام نیک ایران به عنوان مهد دانش و تمدن می‌درخشد. اما این شوق حکمت‌آموزی و دانش‌افروزی ایرانیان، به دلیل عوامل مختلف، ازجمله استبداد داخلی سلاطین و تاخت و تاز بیگانگان، در یکی دو سده اخیر دچار رخوت و بی‌حالی گشت و سیر قهقرایی و انحطاط نسبی را پیش گرفت.

عارضه انحطاط نسبی و سیر قهقرایی اخیر در ایران، برخی را به این گمان سوق داده است که گویی نخبگان و جامعه علمی ایران به تعطیلات تاریخی رفته‌اند و اندیشه ایرانی تاب و توان تمدن‌سازی گذشته را ندارد. از این رو، برداشت عمومی جریان منور الفکری که در یکصد و پنجاه سال اخیر متاثر از تحولات فکری بلاد فرنگ در ایران شکل گرفته است، راه علاج از این انحطاط و پایان آن تعطیلات را در گسست تاریخی ایرانیان از میراث و سنت حکمی و فرهنگی خود دانسته و می‌دانند. در حالی‌که هویت ایرانی در همین دوران قهقرایی، در رنج و تکاپوی احیا و شکوفایی روحیه علمی و فرهنگ تمدنی بوده است. آگاهی تاریخی ایرانیان راه علاج و برون رفت از انحطاط را در تاکید بر حکمت و اسلام به مثابه دین ناب وحیانی و عزت و بهره گیری از دستاوردهای علمی بشر می‌داند. از این رو، نخبگان فکری با التفات به این خود آگاهی تاریخی و همتی ستودنی، نهضت اصیل اسلامی ایرانی را از دو سده قبل پایه‌ریزی کردند. طلایه‌داران این نهضت علمی و فرهنگی در ایران زمین بزرگانی چون وحید بهبهانی، نراقی، صاحب جواهر، شیخ مرتضی انصاری، آقا علی مدرس زنوزی و بانی تاسیس دار‌الفنون، مرحوم امیر کبیر بودند. این تکاپوی اصیل نخبگان ایرانی در عرصه سیاسی نهضت عدالت خانه پدید آورد. لکن این نهضت فکری سیاسی در جریان مشروطه‌خواهی و برآمدن استبداد مدرن (دیکتاتوری رضا خانی) به گونه‌ای سرکوب‌گرانه و خشونت‌بار به حاشیه رانده شد. به موازات این اتفاق و شکل‌گیری نهادهای آموزشی جدید تحت عنوان مدارس و دانشگاه‌ها، گفتمان غربگرایی بر امورات فرهنگی و سیاسی مملکت سیطره یافت. این امر، بیانگر آن است که اندیشه اسلامی- ایرانی به اجبار در تعطیلات تاریخی فرستاده یا نگه داشته شده است. 

با وصف این، نخبگان دانشگاهی و حوزوی همراه با مردم مستند بر آگاهی تاریخی و تعالیم متعالی و روح بخش اسلامی بیش از شش هفت دهه (از مشروطه به بعد) سیطره تحقیرآمیز و خسارت‌بار فرهنگ وارداتی و اجباری غربزدگی را تحمل نکردند و با ندای آسمانی امام خمینی (ره) به خروش آمدند و بساط نظام استبدادی را بر چیدند و سیطره نظام سلطه جهانی بر ایران اسلامی را پایان دادند. این اراده و مشیت الهی بود که در دنیای سراسر دنیوی شده و سکولار، انقلاب ناب دینی در ایران پدید آید (22 بهمن 1357) و سیر انحطاط را متوقف کند. آن‌گونه که ولی فقیه، آیت‌الله العظمی خامنه‌ای در بیانیه گام دوم انقلاب چنین فرموده است: «انقلاب به یک انحطاط تاریخی طولانی پایان داد و کشور که در دوران پهلوی و قاجار بشدّت تحقیر شده و بشدّت عقب مانده بود، در مسیر پیشرفت سریع قرار گرفت».

انقلاب دینی که داعیه تمدنی و فرهنگ‌سازی را دارد، طبیعی است که به تغییرات سیاسی و تاسیس حکمرانی دینی بسنده نمی‌کند بلکه این گام‌های انقلابی مقدمه‌ای برای تحولات بزرگتر و عمیق‌تر در عرصه‌های علمی و فرهنگی است. از این‌رو، انقلاب در اولین گام بعد از تاسیس نظام جمهوری اسلامی، انقلاب فرهنگی را به جریان انداخت. اصلاح و بازسازی روندهای ساختاری و کارگزاری و محتوایی حوزه فرهنگ بویژه محیط‌های دانشگاهی از سیطره گفتمان غربزدگی و مصرف‌زدگی علمی، ضروری‌ترین ماموریت انقلاب فرهنگی است. چنانکه عمده نگرانی دشمنان و بد خواهان انقلاب و نظام اسلامی، معطوف به همین التفات انقلابی به حوزه دانش و فرهنگ بوده است. دشمن تلاش‌های گسترده بی‌شماری را به راه انداخت تا چنین التفاتی واقع نشود. لکن بینش و بصیرت آسمانی بنیانگذار نظام اسلامی و جانشین بر حق ایشان، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای و خردمندی مردان و زنان نیک و مجاهد انقلاب نگذاشت این التفات و ماموریت انقلابی به محاق رفته دستخوش فراموشی شود. 

بی‌تردید، انقلاب فرهنگی مبتنی بر اهداف اسلامی و داعیه‌های آزادی و استقلال‌خواهی و ترقی‌جویی مبدا و عامل جوشش و تاسیس ایده‌ها و نهادهای علمی و دانشگاهی مهمی گشته است که سازمان مطالعه و تدوین کتب دانشگاهی در علوم اسلامی و انسانی از جمله این ابتکارات است. خاستگاه اصلی سازمان سمت انقلاب اسلامی است. سمت، مولود گفتمان انقلاب اسلامی است و اهداف و ماموریت‌های خود را از این گفتمان أخذ می‌کند. متن رهنمودهای گهر بار امام و رهبری، بویژه بیانیه گام دوم انقلاب، اصلی‌ترین سند بالا دستی و هدایت‌گرانه سازمان سمت است. رسالت سازمان سمت آن است که از طریق تولید کتاب‌های درسی دانشگاهی در حوزه علوم اسلامی و انسانی نقشی تاثیرگذار در تکوین تمدن نوین اسلامی داشته باشد. اکنون سازمان سمت با بیش از سی سال سابقه در تولید و نشر کتاب‌های درسی دانشگاهی که نقش و خدمات مرحوم حجت‌الاسلام دکتر احمدی فراموش ناشدنی است، به تحول ساختاری و محتوایی نیاز دارد. خوشبختانه دولت انقلابی و مردمی آیت‌الله رئیسی اساساً خواهان تحول همسو با رویکرد اسلامی در نهادهای علمی و دانشگاهی است. از این‌رو، ایام‌الله مبارک دهه فجر و روز پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی، 22 بهمن 1357، فرصت مغتنمی است که این سازمان با سرمنشاء خود تجدید عهد و میثاق کند و در راه تحقق ماموریت‌های محوله جان و توان تازه‌ای بگیرد. سازمان سمت بر خود لازم می‌داند تا برای باقی ماندن در تراز انقلاب اسلامی، این روز خدایی را دوشا دوش ملت شریف ایران مبارک و بزرگ بشمارد و از الطاف قدسی بقیه‌الله الاعظم عج استمداد بجوید. انشاء الله»